De Don – Don Schothorst & Renee Kelder

Wie is Don Schothorst eigenlijk?

De zeer succesvolle reclameman Don Schothorst (1948) vertelt via de pen van ghostwriter Renee Kelder (1985) over zijn opkomst, ondergang (door seks, drank & coke) en wederopstanding (door het oprichten van de eerste particuliere ontwenningskliniek in Nederland: SolutionS.)

Al lezende kreeg ik al vrij snel de gedachte: “Is dit allemaal waar?” Is hier aan “fact-checking” gedaan? Door de uitgever? Door de ghostwriter? Zijn dit de hersenspinsels de “alternative facts” van De Don zelf? Toch maar even zelf checken… De beroemde slogans die hij zegt zelf bedacht te hebben, worden genoemd bij andere groten uit de reclamewereld. Hoogstwaarschijnlijk is Schothorst dus niet het brein achter “Melk. De Witte Motor” En evenzo geldt dit voor het beroemde “Zwitserleven-gevoel”. Ik lees graag autobiografieën, maar wat moet ik dan met dit boek?

Ik had verwacht dat ghostwriter Renée voor structuur en diepgang zou zorgen. Wat een teleurstelling…! Het is één lange monoloog in hoofdzakelijk spreektaal. Waarom is er geen enkele tijdsindeling, geen structuur door hoofdstukken? Het gaat maar door, het gaat maar door. Waarom moeten we zoveel intieme details lezen over excessief afwijkend seksueel gedrag? Ik verwachtte elk moment dat onze de laatste tijd veelbesproken nationale diva ook langs zou komen. Don Schothorst neemt het namelijk niet zo nauw met “namedropping”. Waarom worden Klaas Bruinsma en de Hells Angels bijvoorbeeld genoemd? Maakt dat de man interessanter, geloofwaardiger?

Er is dus weinig verloop in het verhaal. De Don zelf raakt wel steeds meer verlopen en de weg kwijt. Over zijn behoefte aan SM schrijft hij (blz 124) dat het eigenlijk veroorzaakt wordt door zijn “diep weggestopte verlegenheid” die verdwijnt als hij overheerst, gedomineerd en vernederd wordt. Wie is hij eigenlijk zelf schrijf ik in de titel van mijn recensie? Hij imiteert mensen die hij bewondert. Ziet de grens niet meer tussen werkelijkheid en zijn gedroomde werkelijkheid (onder invloed van coke?). Een goed voorbeeld is de passage over John Lennon die naast zijn baas Jeff woont in NY. Naar aanleiding van de moord op Lennon, gaat Schothorst onmiddellijk naar het Hilton, suite 702, waar Lennon en Yoko Ono hun bed-in hadden gehouden. En hij laat zijn ghostwriter dan noteren: “Ik neukte er drie meisjes”. Schothorst wil steeds de overtreffende trap zijn, waarschijnlijk dus veroorzaakt door een grenzeloos minderwaardigheidscomplex. En ja, dat komt altijd door je jeugd….zoals hij zelf meerdere malen beweert en uitlegt.

Waarom moest dit boek geschreven worden? Moet het een bestseller worden? Is ook hier winstbejag weer een hoofddoel? Wie bepaalde de inhoud? Wat moest er wel in, wat niet? Er is weinig weggelaten, lijkt me of opnieuw geschreven. Het is zelfs geen biecht, Don Schothorst heeft geen berouw. Het is uitsluitend ZIJN EIGEN VERHAAL zoals hij het zelf ziet. Schothorst is niet in staat buiten zijn eigen bekrompen geest te kijken hoe anderen door hem slachtoffer zijn geworden en voor hen enige compassie te voelen of zijn levenswijze om die reden echt te willen veranderen. Alle afkickpogingen ten spijt. Mooi overigens, dat zijn eigen familie hem op een cruciaal punt in zijn leven niet laat vallen, maar wel terugbetaald wil worden…hetgeen hij niet nalaat te memoreren.

Wat me het meest opviel in deze lange monoloog van ca. 200 blz was dat ik Schothorst geen enkele keer op een gevoel van echte liefde voor iemand anders heb kunnen betrappen. Niet voor zijn eerste vrouw, niet voor zijn twee kinderen. Niet voor zijn beste vriend Frederik. Alleen en uitsluitend EIGENLIEFDE. Het gevoel voor zijn juist overleden vader komt nog het dichtst in de buurt. Maar gezien de rest van zijn successtory is dat gevoel eerder te plaatsen in de categorie “wroeging”. Maar, ik vond De Don als 4-jarige broekpoeper WEL interessant! Daar ging het voor de eerste keer heel erg mis in zijn leven. De schuld lag hier heel duidelijk bij de onderwijsgevende. Misschien is dit voorval wel het meest bepalende geweest voor zijn verdere leven. Om het hier eens plat te zeggen: “Hij zou daarna iedereen wel eens een poepie laten ruiken!”

Waar ligt de diepere laag? Ghostwriter Renée heeft gefungeerd als een soort levend dicteerapparaat dat niet alleen opneemt maar ook nog woordelijk uitwerkt. In deze Hebban-leesclub konden we haar helaas geen vragen stellen. Misschien zie ik het dus wel helemaal verkeerd…

Eén ding is zeker, ik heb bepaald geen Zwitserleven-gevoel door dit boek gekregen… Een betere titel zou zijn geweest: Coke. De Witte Motor. Of gewoon: De Don. Porno, wodka en coke.

Ik geef twee sterren. Het boek heeft me op geen enkele manier weten te raken of te boeien. Ik heb het met veel moeite gelezen.

Zeist, 10 juli 2017

Wil van Basten-Malipaard